خانم دکتر مریم
احتمالا این خاطره در یک روز گرم از فصلی گرم رقم خورده است؛ تابستان با گرمای طاقت فرسایش، می‌تواند با تشنگی ضمیمه شود و فصلی غیرقابل تحمل را ایجاد کند. گرمای هوا باعث از دست رفتن بیشتر آب بدن شده و نیاز بدن به آن را افزایش می‌دهد. در واقع آب، اولین ماده غذایی و سالم‌ترین نوشیدنی است که 60 درصد بدن بزرگسالان و 80 درصد بدن نوزادان را تشکیل می‌دهد. کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند، آقایان روزانه بیش از 2 لیتر و نیم و خانم‌ها 2 لیتر آب در روز مصرف کنند. در این میان افرادی که ناراحتی کلیه، ناراحتی‌های قلبی- عروقی و فشار خون دارند باید زیر نظر پزشک آب بنوشند. درصورت حل نکردن معضل تشنگی احتمال ایجاد مشکلات فراوانی وجود دارد.
عطش چیست؟
عطش همان تشنگی تعبیر می‌شود و تشنگی هم نیاز به نوشیدن آب است. این نیاز زمانی بروز پیدا می‌کند که بدن در مقابل کم آبی که با آن مواجه شده واکنش نشان می‌دهد. کم آب شدن بدن نیز زمانی رخ می‌دهد که آب دفع شده از بدن بیشتر از مقدار جذب آب باشد. از سوی دیگر، عطش به نوعی تشنگی مفرط نیز تعبیر می‌شود که در گرمای شدید و کم آبی‌های طولانی مدت یا ورزش‌های طولانی و سنگین رخ می‌دهد. وقتی بدن کم آب می‌شود، بزاق دهان را می‌گیرد و احساس خشکی دهان به‌وجود می‌آید. اگر در این مرحله کمبود آب جبران نشود، احساس ضعف، خستگی و سردرد ایجاد می‌شود. تشنگی در اصل علامت خطری برای کم شدن مایعات بدن است. کاهش مایعات نیز می‌تواند در اثر تعریق زیاد، اسهال، استفراغ، تب، آفتاب سوختگی یا رژیم غذایی اتفاق بیفتد.
حواس تان به میزان آب بدن تان باشد
آنچه مسلم است همه برای ادامه حیات و فعل و انفعالات درون بدن به آب نیاز دارند و این میزان نیاز به‌طور متوسط 8 تا 10 لیوان است که در کودکان کمتر است اما در بزرگسالان تغییری نمی‌کند. چه بسا افراد مسن که نسبت به نیاز بدن‌شان به آب کمتر حساس می شوند اما باید 8 لیوان آب را حتما در طول روز مصرف کنند تا سلول‌های بدن دچار کم‌آبی نشوند. در مورد افراد دیابتی به‌دلیل ماهیت بیماری که افزایش دفع ادرار را به همراه دارد، نیاز بیشتری به آب دارند که بسته به سطح قندخون باید با پزشک معالج در مورد میزان مصرف آب مشورت کنند. بسته به سطح فعالیت افراد و قرارگیری آن‌ها در معرض گرما میزان مصرف تغییر می‌کند و افراد به‌طور معمول آب را از طرق مختلف در طول روز از دست می‌دهند بنابراین باید بسته به میزان فعالیت میزان دریافت آب را تنظیم کرد.
روش رفع عطش
آب به‌طور معمول به دلیل تنفس، تعریق، ادرار و مدفوع از دست می‌رود. در همین زمان است که مکانیسم تشنگی به‌وجود می‌آید و بدن به نوعی نشان می‌دهد که به آب نیاز دارد. بنابراین نوشیدن آب کافی و فراوان بسیار اهمیت دارد. در فصول گرم سال و به‌ویژه تابستان که آب بیشتری از طرق مختلف از دست می‌رود، عطش و تشنگی زودتر بروز پیدا می‌کند. راهکار اصلی رفع عطش در اصل نوشیدن میزان کافی آب است در کنار آب می‌توان از نوشیدنی‌هایی مانند چای کمرنگ و آبمیوه‌های متفاوت نیز برای رفع تشنگی استفاده کرد. به این نکته باید توجه کنید، برای تامین آب مورد نیاز بدن نباید از نوشیدنی‌های ناسالم استفاده کرد؛ مثلا مصرف زیاد برخی نوشابههای گازدار و کافئیندار عوارض جسمی دارند و موجب کاهش کلسیم بدن می‌شوند.خوردن ناگهانی آب فراوان می‌تواند مشکلات گوارشی و سوء هاضمه در فرد ایجاد کند. توصیه می‌شود بدن به چنین حالتی نرسد و هر نیم تا یک ساعت باید دست‌کم نیم فنجان آب به بدن رساند.
چای با تشنگی چه می‌کند؟
آب مایعی است که در تمام واکنش‌های بدن شرکت دارد و وجود آن برای فعل و انفعالات مختلف در بدن و در نتیجه ادامه حیات انسان الزامی است. آب نیز مانند هوا و غذا یکی از ضروریت‌های زندگی است. بنابراین باید همیشه و به‌صورت مداوم به بدن برسد و در زمان تشنگی هیچ‌چیز نمی‌تواند جایگزین آب شود. چای نوشیدنی است که به‌دلیل داشتن مواد آنتی اکسیدان و ضد‌سرطان برای بدن مفید است اما هیچ‌گاه جایگزین مناسبی برای آب نیست. چای به‌دلیل خاصیت مدر بودن باعث می‌شود، مقدار بیشتری از آبی که از طرق مختلف به بدن می‌رسد، دفع شود. به‌طور کلی توصیه می‌شود، افراد هنگام تشنگی درصورت دسترسی به آب از این نوشیدنی استفاده کنند.
خوراکی‌های ضد تشنگی
فیبرها در نگهداری آب نقش مهمی دارند بنابراین خوراکی‌های فیبردار گزینه‌های مناسبی هستند. علاوه بر میوه‌ها، سبزی‌ها هم منبع بسیار مناسب فیبر و در نتیجه آب هستند. کاهو، خیار، کرفس و سبزی خوردن چون آب را در خود نگه می‌دارند باعث استمرار و تداوم آب‌رسانی به بدن می‌شوند. در مقابل برخی خوراکی‌ها مانند انواع شیرینی و کباب و جگر تشدید‌کننده تشنگی هستند و در فصول گرم سال که احتمال کم‌آبی بیشتر است باید از خوردن آن‌ها پرهیز کرد.
میوه‌های تابستانی تشنگی را برطرف می‌کنند؟
میوه‌ها علاوه بر نقشی که در تامین ویتامین‌ها، مواد معدنی، آنتی اکسیدان‌ها و فیبر مورد نیاز بدن دارند، نقش مهمی نیز در پیشگیری و درمان انواع سرطان، بیماری‌های قلبی - عروقی، سکته مغزی، پوکی استخوان، دیابت و چاقی ایفا می‌کنند. علاوه بر این، آن‌ها به‌طور کلی یکی از منابع حاوی آب هستند و می‌توان بخشی از نیاز بدن به آب را از طریق میوه‌ها تامین کرد. میوه‌ها در ساختمان خودشان فیبر دارند و این فیبر در دستگاه گوارش باعث ماندگاری آب و تحویل تدریجی آب به جریان خون می‌شود و به این ترتیب تاخیر زیادی در احساس تشنگی به‌وجود می‌آید اما باید دانست که بدن نیاز به آب خالص هم دارد و روزانه 8 لیوان آب برای ادامه حیات و حفظ آن ضروری است که بخشی از آن را می‌توان از طریق میوه‌ها به‌دست آورد.
خنکی آب تاثیری دارد؟
میزان خنکی آب می‌تواند در رفع علائم تشنگی موثر باشد. یکی از وظایف آب تنظیم دمای بدن است. زمانی که فرد دچار کم آبی می‌شود، بالطبع دمای بدن نیز دچار تغییراتی شده و علائم نسبت به کم آبی شدیدتر می‌شود. زمانی که آب خنک همراه با یخ مصرف می‌شود چون دمای بدن را به‌خصوص در قسمت فوقانی دستگاه گوارش برای مدت کوتاهی پایین می‌آورد، احساس لذت‌بخش‌تری دارد ولی این موضوع ربطی به نیاز سلول‌های بدن به آب ندارد. به هرحال بدن به مقدار معینی آب نیاز دارد و دمای آن آب اهمیت چندانی ندارد مگر در حالت گرمازدگی. در گرمازدگی که فرد دچار بی‌حالی می‌شود یکی از درمان‌ها غوطه‌ور کردن فرد در یخ است اما در حالت رفع تشنگی نوشیدن آب‌یخ مزیتی از لحاظ سلامت بر نوشیدن آب با دمای معمولی ندارد. حتی در مواردی ممکن است شوک حرارتی نیز به فرد وارد شود.