اینجا برای زندگی 3 بهمن 91
کارشناس برنامه خانم دکتر فرضی مشاور ارشد خانواده
اصطلاح 'ارزش' (Social Value) به همان اندازهٔ واژهٔ 'نهاد' (Value) و 'نظام اجتماعی' (Instituion) داراى اهمیت است. واژه ارزش مانند بسیارى از واژه‌هاى جامعه‌شناسى داراى معانى بى‌شمارى است. وجه مشترک تعریف ارزش از نظر بسیارى از جامعه‌شناسان و مردم‌شناسان آن است که:ارزش‌ها عبارت از نتیجهٔ غائى هدف و مقاصد کنش اجتماعى است. ارزش‌ها چندان مربوط به اصول موجود نیست بلکه مربوط به اصول آرمانى است. یعنى در حقیقت ارزش‌ها، گویاى 'احکام اخلاقی' است.
در اصطلاح جامعه‌شناسى نیز ارزش‌هاى اجتماعى عبارت از چیزهائى است که موضوع پذیرش همگان است. ارزش‌هاى اجتماعى واقعیت‌ها و امورى را تشکیل مى‌دهند که مطلوبیت دارد و مورد درخواست و آرزوى اکثریت افراد جامعه است. در همین رابطه 'اگ برن' و 'نیم کف' مى‌نویسند: 'ارزش اجتماعى واقعه یا امرى است که مورد اعتناء جامعه قرار دارد. ارزش اجتماعی، انگیزهٔ گرایش‌هاى اجتماعى مى‌شود و گرایش‌هاى اجتماعی، تمایلات کلى هستند که در فرد به‌وجود مى‌آیند و ادراکات، عواطف و افعال او را در جهت‌هاى معینى به جریان مى‌اندازد . ارزش اجتماعى به‌عنوان پدیدهٔ برتر که انکار کردن آن غیرممکن است و به افراد تحمیل مى‌شود، در عمل هریک از جنبه‌هاى روابط اجتماعى را مورد بررسى قرار مى‌دهد. درستی، نادرستی، زشت و زیبا، نیک و بد، شرافتمندانه و ننگبار، خاموشی، پرحرفی، خونسردی، شغل، دموکراسی، عشق، صداقت، امانت، شعر، نقاشی، موسیقى و سایر هنرها، آداب و رسوم اعتقادات، دانستنى‌هاى عامه، ثروت و مالکیت، پول و اموال، خانه و مسکن، مهریه، جهیزیه، شیربهاء، ازدواج، ازدواج کردن، آینه عروس، دزدى کردن، تحصیل کردن و باسواد بودن، مدرک تحصیلى بالا داشتن، جوان و پیر بودن، دختر یا زن بودن، پدر و مادر بودن، سلام و تعارف کردن، محبت کردن، سلامت، تخصص و مهارت داشتن، ایمان و تقوی، نماز خواندن و روزه گرفتن، اعمال نیک و بد انجام دادن، خوب راه رفتن، بد راه رفتن، تو خجالت نمى‌کشی، این کار که تو کردى زشت است و... هرکدام در جوامع مختلف 'ارزشگذاری' شده است و کم و بیش ارزش اجتماعى محسوب مى‌گردد.بنابراین ارزش‌هاى اجتماعى شامل همهٔ چیزهاى مطلوب یا نامطلوب، مناسب یا نامناسب است که مورد علاقه، توجه و احترام انسان‌ها است. هر امرى و هر چیزى اعم از مادى یا معنوى که در جامعه داراى قدر و قیمت باشد و نیازهاى مادى و معنوى انسان را برآورده کند یا هرچیز گرانبها و سودمند از جملهٔ ارزش‌هاى اجتماعى است. به عبارت دیگر هرچیزى که مفید، خواستنى و بالاخره مورد تحسین گروه است ارزش اجتماعى مى‌باشد. بر این اساس ارزش‌ها تمام شئون زندگى اجتماعى را در بر مى‌گیرد و امرى یا چیزى وجود ندارد که داراى 'ارزش' نباشد