عصرتون سلامت برنامه ای گروه نشاط و تفریحات رادیو سلامت (92.12.08)
کارشناس برنامه دکتر مریم فرضی روانشناس بالینی
آیا می‌توانید با نوجوانتان خوب ارتباط برقرار کنید؟ احتمالا شما هم مثل خیلی از پدر و مادرهای دیگر، به این سوال با آه و ناله، جواب می‌دهید که: «من اصلا نمی‌تونم باهاش ارتباطی برقرار کنم» یا ممکن است بگویید: «بعضی وقت‌ها حس می‌کنم انگار داریم با دو زبان مختلف با هم صحبت می‌کنیم، به نظر می‌آید اصلا یک کلمه هم از حرف‌های مرا نمی‌فهمد.» بیگانه بودن نسل‌ها با همدیگر، اصلا تازه نیست و احتمالا از اول تاریخ وجود داشته است.برقرار کردن ارتباط، هیچ وقت کار ساده‌ای نبوده است؛ خواه بین زن و شوهر باشد، یا والدین و فرزندان. بخصوص در خلال سال‌های بحرانی نوجوانی، این مساله برای خانواده پیچیده‌تر می‌شود.از این مساله فرار نکنید و با آن رو در رو شوید؛ بیشتر وقت‌ها زندگی با نوجوان‌ها کار سختی است و سخت‌تر از آن، حرف زدن با آنهاست. بعضی وقت‌ها، آنها آنقدر بحث و جدل می‌کنند که گفتگویتان تبدیل به مسابقه جیغ زدن می‌شود! با انتقاد از شخصیت و خصوصیات رفتاری نوجوان، احساس بدی را به او منتقل می‌کنید انتقادها در درجه اول باید سازنده باشند و در درجه دوم انتقاد باید عمل نوجوان را زیر سوال ببرد نه شخصیت او را، یعنی به او تفهیم کنیم که شخصیت او نزد ما محترم است ولی این عملی که انجام داده اشتباه بوده، با اصلاح اشتباه خود همچنان جایگاه قدیمی را در نزد ما دارد . همچنین گاهی آنان رفتارهای خشونت آمیز و پرخاشگرانه ای را از خود بروز می دهند و اینجاست که والدین از خود می پرسند «کجای کار را اشتباه کرده ایم؟» ارتباط تبادل نظر کلامی با نوجوانان به نظر سهل و ساده می رسد، اما متأسفانه گاه همه کوششی که والدین برای این ارتباط به کار می برند، منحصر به پند و اندرز دادن آنان و انتظار عکس العمل های مطلوب است. حقیقت این است هیچ گونه تضمینی وجود ندارد که نوجوانان همیشه به حرف های ما با دقت گوش دهند. حتی به صراحت می توان گفت هیچ تضمینی وجود ندارد که نوجوانمان همیشه حرف ما را بشنود.وادار کردن آنان به این که به حرف های ما گوش دهند، مستلزم همان اندازه مهارت است که ما به عنوان بزرگسال در گوش دادن آنچه آنان برای گفتن دارند، به کار بریم. بیشتر والدین سعی در صحبت کردن، تشویق کردن، توضیح دادن و نزدیک شدن به آنها دارند، اما روان شناسی به والدین این چنین نصیحت می کند که به جای پرچانگی، عمل کنید.وقتی اشتباهی را از طرف فرزندمان مشاهده می کنیم ، بیشتر در مقام موعظه بر می آییم تا اینکه واقعاً دلیل آن حادثه را جویا شده،به درد دل او گوش فرا دهیم . خوب است در زمان لازم به صحبت های نوجوان گوش دهیم و با سخنان بجا و به موقع و به دور از نصیحت ، بحث را در جهتی که می خواهیم هدایت کنیم. همه ی ما از نصیحت شنیدن بیزازیم و در برابر آن مقاومت می کنیم . به همین علت توصیه اکید بر این است که از نصیحت مستقیم نوجوان بپرهیزید و با ایجاد زمینه مساعد و استفاده از تجربیات دیگران ، آنگونه صحبت کنید که نوجوان متوجه شود منافع خود او در کار است