بفرمایید سیب برنامه ای گروه نشاط و تفریحات رادیو سلامت (92.9.22)
با حضور خانم دکتر فرضی مشاور ارشد خانواده
کلمه انتقاد از ریشه نقد کردن و در فارسی معادل آشکار و پدیدار کردن است. در اصطلاح این کلمه چندین کاربرد دارد. معنای مشهور و متداول آن در بین عامه مردم ایراد و اشکال گرفتن به گفتار و رفتار دیگران. مردم معمولاً تمایل دارند انتقاد را به شکل منفی به کار برند و تعبیر و تفسیر کنند و یا به دلیل منفی بودنش از انتقاد کردن خود داری نمایند. آیا از انتقادهایی که با آنها روبرو می شوید به عنوان ابزاری برای پیشرفت واصلاح خود استفاده می کنید؟ و یا بالعکس واکنش غیر متخصصانه از خود نشان می دهید؟ آیا به موقعیتی هایی که می توانید به نحو احسنت از آنها برای رشد و تعالی خود استفاده کنید به دیده ی تردید می نگرید؟ شکی نیست که پذیرش و هضم انتقاد کار دشواریست، حتی اگر منتقد در نهایت حسن نیت و درستی به اظهار نظر بپردازد. قبول کردن حرف های کسی که اشتباهاتتان را به شما گوشزد می کند امر خوشایندی نخواهد بود؛ اما برای تجلی هر چه بیشتر موفقیت در جامعه، "انتقاد" باید در ذهن افراد جا بیفتد، در روح آنها سیلان پذیرد و به عنوان پاره ای تفکیک ناپذیر از بدنه ی فرهنگی جامعه درآید. بحث توانایی یا ناتوانی یک انسان به هنگام تقابل با شایستگی های فردی مطرح می گردد و میدان این مقابله ظرفیت "انتقاد پذیری" اوست. برای درک صحیح انتقادات، فرد ملزم به فراهم نمودن بستری مناسب است که اگر این فضای مناسب پدید آید، شخص آسانتر می تواند روند تکاملی خود را طی نماید و از این بابت باید از منتقد تشکر و قدردانی نیز بعمل آورد. اگر بتوانید یک چنین تحولی را در سیر اندیشه های خود ایجاد کنید، آنگاه در زندگی فردی و شغلی خود به موفقیت های چشمگیری دست پیدا خواهید کرد. هیچ کس از انتقاد خوشش نمی آید ما دوست داریم باور کنیم هر کاری که می کنیم درست است حتی اگر خلاف آن انجام شده باشد وقتی ما اشتباهی را انجام می دهیم آن را توجیح می کنیم تا کسی متوجه نشود اما دیگران متوجه می شوند و گاهی این اشتباهات را گوشزد می کنند . چرا افراد حتی دربرابر انتقادهایی که گاهی خودشان برآنها واقف هستند، عکس العمل منفی یا نا مناسب نشان می دهند؟ برای چند لحظه، فکرکنید وتجاربی که از انتقادهای گذشته در ذهنتان بر جای مانده است، به خصوص آنهایی که به دوران کودکی شما مربوط می شود، مرور کنید. ببینید آن را با کدام یک از این موارد مترادف می بینید، چون از تاریکی می ترسیدید و حاضر نشدید درتاریکی ظاهر شوید، بچه ترسو و بزدل لقب گرفتید؛ وقتی کاری را به خوبی انجام ندادید، دست و پا چلفتی خطاب شدید؛ برای آنکه لباستان را کثیف کردید به سختی سرزنش شدید؛ وهزاران مثال دیگر. انتقاد، سریع ترین راه برای رنجاندن آدم ها و ویران کردن دوستی هاست. بعضی افراد فقط شعار نقد پذیری را می دهند «من» انسان، آنچنان شکننده است که یک طردشدگی، مانند یک پتک برآن عمل می کند. به محض اینکه مورد انتقاد قرار می گیریم ، دست به توجیح می زنیم، سرزنش می کنیم حتی اگر حق با ما نباشد ، داد و فریاد راه می اندازیم و شروع به تهدید طرف مقابل میکنیم .انسان توانایی قابل ملاحظه ای دارد که خود را همیشه طرف بی گناه هر قضیه ای ببیند . از یک طرف بسیاری از افراد نحوه صحیح انتقاد کردن را نمی‌دانند و از طرف دیگر بسیاری از افراد از پذیرش نقد و اصلاح گفتار و رفتار خود سر باز می‌زنند و منتقدان را مورد افترا و تهمت قرار می‌دهند. بسیاری از افراد اگرچه در حرف، انتقاد کردن و نقدپذیری را قبول داشته و در مزیت آن فراوان سخن می‌گویند اما در عمل افراد کمی پیدا می‌شوند که نقدپذیر بوده و از نقد دیگران در جهت اصلاح امور بهره بگیرند.