ما درعصری زندگی می کنیم که عصر ارتباطات نام گذاری شده است. اگر افراد از مهارت های ارتباط مناسب برخوردار نباشند ، در بسیاری از جنبه های زندگی آسیب پذیر خواهند بود .چگونگی ارتباط ما با افرادی که با آنان زندگی می کنیم و دوستشان داریم و همواره در تعامل مستمر و مداوم با آنان به سرمی بریم ، بخش مهمی از توانایی روابط بین فردی ما را تشکیل می دهد. افرادی که ازمهارت های ارتباطی ضعیف تری برخورداراند ، کمتر مورد پذیرش اطرافیان خود قرار می گیرند که این امر می تواند ریشه در ارتباطات های درون خانواده فرد داشته باشد . ایرنا در گفت وگویی با دکتر مریم فرضی روانشناس برآن است تا به پرسش هایی با این مضمون که با وجود اهمیت ارتباط مناسب و مؤثر با دیگران و به ویژه ارتباط با اعضای خانواده ، مردم ایران چه ضعف هایی در این زمینه دارند؟ و اینکه تکنیک ها و مهارت های صحیح برای برقراری ارتباط سازنده و مؤثر میان اعضای خانواده چیست ؟ پاسخ دهد .
با وجود اهمیت ارتباط مناسب و مؤثر با دیگران و به ویژه ارتباط با اعضای خانواده ، مردم ایران چه ضعف هایی در این زمینه دارند ؟
تربیت از نهاد خانواده شروع می شود و در اجتماع افراد برای اینکه این توانایی را داشته باشند که موفق تر عمل کنند وپیشرفتی داشته باشند ضرورت دارد که ضعف های رفتاری و شخصیتی خود را برطرف کنند . بنابراین آنچه در روابط متقابل بسیار مهم است و تحت عنوان «ارتباط مؤثر » از آن نام می بریم می توان به مواردی که از جمله ضعف های رفتاری و روابطی است ، اشاره کنیم ، درواقع رابطه مؤثر ، رابطه ای است که در آن تبادل افکارو انتقال اطلاعات صورت گیرد ، اما در روابط ها به این مؤلفه ها توجه نمی شود و دلیل آن پیش قضاوتی افراد و رفتار افراد براساس ذهنیت ها است و به جای آن که در یک رابطه شنونده خوب باشیم ما دچار سوء برداشت و سوء تفاهم می شویم . در بسیاری از مراودات افراد یکدیگر را تحقیر، سرزنش و تمسخر می کنند وکلام یکدیگر را خوب نمی شنوند و خوب نشنیدن یک عامل بسیار مهم و قابل تأملی است ، و دیگر آن که در روابط افراد از موضع بالا نگاه می کنند یعنی دریک رابطه یکی نقش باز پرس را می گیرد و طرف مقابل را درجایگاهی قرار می دهد که باید خود را اثبات کند.
نکته ی دیگری که در روابط میان فردی بسیار حائز اهمیت است « ابهام درکلام » می باشد یعنی گفتارها همراه با نیش و کنایه ومختصر گویی است و این گونه رفتارها ، ارتباط موثر را به ارتباطی مختل تبدیل می کند. همچنین حساسیت های بسیار بالای افراد در روابط است ، یعنی هر اتفاقی را به خود ربط می دهند و این گونه رفتارها سبب می شود که فرد نتواند شنونده خوبی باشد . این گونه رفتارها در ارتباطات نشان می دهد که افراد هنوز مهارت های لازم را برای برقراری ارتباط مؤثر را ندارند و این نبود مهارت سبب می شود که ارتباطات به سرعت قطع شوند و در نهایت این روابط به سکوت منجر می شود ، یعنی فرد به مرحله ای می رسد که ترجیح می دهد ارتباط کلامی نداشته باشد زیرا فکر می کند ارتباط کلامی سبب جرو بحث می شود . از این رو ، این ضعف های رفتاری در نهاد خانواده و بین اعضای خانواده نیز شکل گرفته و تقویت می شود و در جامعه این ضعف ها و روابط آسیب دیده نمایان می گردد ،
تکنیک ها و مهارت های صحیح برای برقراری ارتباط سازنده و مؤثر میان اعضای خانواده چیست ؟
-مهارت های ارتباطی شامل دوبخش است یکی گفتن و دیگری شنیدن و یکی از تکنیک ها و مهارت های صحیح برای برقراری ارتباط مؤثر ، « شنونده خوب بودن » است یعنی وقتی فردی شنونده خوبی است که اجازه دهد کلام طرف مقابل به پایان برسد وبه خود فرصت دهد که در مورد آن کلام فکر کند . در یک گفت وگو، فرد شنونده گاهی لازم است در جایگاه اظهار کننده نباشد به دلیل این که افراد بر این باورند در همه گفت وگو ها باید جمله ای رابیان کنند در حالی که در مواردی فقط لازم و کافی است که شنونده باشند . همچنین زمانی که دریک گفت وگو فردی نقش شنونده را دارد ضروری است که نکاتی را رعایت کند ، ازجمله اینکه به فرد مقابل نگاه چشمی داشته باشد ، گاهی سر خود را به نشانه گوش دادن تکان دهد و یا چند کلمه آخر کلام طرف مقابل را تکرار کند تا فردی که در حال صحبت است به ادامه کلام خود تشویق شود ، همچنین زمانی که شخص مقابل نمی خواهد که شنونده صحبت کند و تمایل دارد که فقط کلام او شنیده شود لازم است این خواسته رعایت شود ، بنابراین با توجه به چنین نکاتی می توان از آسیب رسیدن به روابط میان فردی پیشگیری کرد . تکنیک دیگر در برقراری ارتباط مؤثر مربوط به « انتقاد به شیوه درست » است یعنی زمانی که دو فرد با هم در حال گفت وگو هستند و اگر در پی انتقاد طرف مقابل باشند این اصل را باید بدانند که انتقاد کردن به معنای تخریب نیست یا به عبارت دیگر انتقاد به معنای رد کردن یا پذیرفتن موضوع مورد بحث نیست بلکه فکرکردن روی موضوع است ، در حالی که در بسیاری ازموارد فرد فکر می کند که وقتی از طرف مقابل خود انتقاد می کند او نباید ناراحت شود اما ممکن است همین انتقاد همراه با توهین به شخصیت فرد باشد .
از دیگر تکنیک های مهم در برقراری ارتباط مؤثر و سازنده ، استفاده از جمله های مثبت است یعنی کلماتی که محبت آمیز و محترمانه است بیشتر مورد استفاده قرار گیرد زیرا این جملات سبب می شود در یک ارتباط ، طرفین در موضع دفاعی و مقاومتی قرار نگیرند. اگر این تکنیک ها گام به گام رعایت شود یک رابطه کلامی خوبی شروع می شود و به شکل مناسبی ادامه می یابد وحتی با این مهارت ها به راحتی می توان این رابطه را اداره کرد .
روانشناسان معتقدند اگر درون خانواده ارتباط سازنده میان فرد وبا دیگر اعضا به درستی شکل نگیرد مشکلات به جامعه سرایت می کند ، نظر شما چیست ؟
با این نظر موافقم زیرا نهادخانواده اولین بستر اجتماعی است که کودک در آن رشد می کند و دومین بستر اجتماعی مدرسه است ، جایی که کودکان در آن جا آموزش می بینند و آموخته های خود را از نهاد خانواده به یک اجتماع بزرگ تر منتقل می کنند و اگر آن ارتباط سازنده میان کودک با دیگر اعضا به درستی شکل نگیرد او ارتباط نادرست را به جامعه منتقل می کند .
دنیای امروز، دنیای ارتباطات کلامی و غیرکلامی است ، لذا برای انتقال مفاهیم واطلاعات به یکدیگر بیشتر از ابزار زبان یا ارتباط کلامی استفاده می شود ، بنابراین همه افراد باید به شیوه درست از این ابزار استفاده کنند . بسیاری از تنش هایی که بین اعضای جامعه رخ می دهد به علت به کار بردن کلمات و جملات تحریک وتخریب کننده است که سبب واکنش طرف مقابل می شود ، بنابراین اگردر به کارگیری کلمات دقت نکنیم ، طبیعی است که جامعه ی پرتنشی خواهیم داشت .
به منظور برقراری ارتباط مؤثر و سازنده میان اعضای خانواده چه راهکارهایی را پیشنهاد می کنید؟
- نکته مهم آن است که کودکان از والدین خود الگو برداری می کنند و آنان به آنچه که والدین می گویند گوش نمی کنند بلکه به آنچه که پدر و مادر عمل می کنند نگاه می کنند درواقع عملکرد والدین مورد توجه کودکان است . بنابر این والدین زمانی که درحضور کودکان خود درحال گفت وگو هستند ، شنونده بدون تنش برای یکدیگر باشند ، زمانی که طرفین مایل نیستند صحبت های هم را بشنوند از یکدیگر فرصت بگیرند . در کلام آخر ، وقتی فردی در ارتباطات خود خوب بشنود می تواند خوب فکر کند و خوب پاسخ دهد
لینک اصلی خبر در وب سایت خبرگزاری ایرنا نیوز اینجا کلیک نمایید