کارشناس/مهمان: دکتر مریم فرضی مشاور ارشد خانواده
دوره کودکی از اهمیت ویژهای برخوردار است. چرا که این دوره میتواند در دورههای بعدی زندگی فرد نیز اثر گذار باشد. به همین دلیل است که این دوره از اهمیت ویژهای در بین تمامی دورههای رشدی یک فرد برخوردار است. حال با توجه به این اهمیت ویژه، والدین میبایست در دوران جنینی و حتی قبل از آن نسبت به مسائل رشدی و تربیتی فرزند خود آگاهی پیدا کنند . در هنگام طرح مباحث روانشناسی اغلب ممکن است به عبارت " رشد " برخورد کنیم و ممکن است این سوال در ذهن شکل بگیرد که " رشد ممکن است در چه زمینههایی برای فرد اتفاق بیافتد؟ " در پاسخ باید گفت همانطور که در تعریف روانشناسی مطرح شد این رشد شامل رشد و دگرگونی جسمی، عاطفی، اجتماعی و شناختی میباشد و ضروری است والدین آگاه باشند که ممکن است چه تغییراتی صورت گیرد و اینکه آیا این تغییرات در جهت مثبت بوده و یا ممکن است غیر عادی باشد. علت ضروری بودن این آگاهی این است که والدین از غیر عادی بودن این تغییرات به سرعت مطلع شده تا بتوانند عکسالعمل متناسبی در برخورد با این جریان غیر عادی داشته باشند.
همچنین در ارتباط با رشد جسمی کودک باید گفت که رشد کودک از بدو تولد تا دوران سه سالگی که اغلب به دوران شیر خوارگی معروف است، پایه و اساس زندگی هر فردی محسوب میشود، و از آنجایی که این دوره از اهمیت بسزایی برخوردار است لازم است به وظایف و تکالیف رشدی کودک خود آگاه بوده و مطلع باشند که در هر سن میبایست از کودک خود چه انتظاری داشت. این موضوع میتواند کمک کند تا سطح توقع و انتظار بیشتر و یا کمتر از حد معمول، از کودک خود نداشته باشند. چرا که این امر باعث میشود که کودک دچار مشکل شود. همچنین بهتر است والدین بدانند که کودکان از چه میزان هوش برخوردار است و بدانند که کودک خود در چه زمینههایی توانمند بوده و نقاط ضعف او کجاست؛ لذا اینجاست که لزوم ضرورت مراجعه به یک روانشناس کودک برای والدین بیش از پیش بعنوان یک نیاز واقعی احساس خواهد شد.
گاهی ممکن است بعضی از کودکان در سن چهار و یا پنج سالگی قادر به صحبت کردن نباشند و در اغلب اوقات والدین نسبت به این موضوع آگاهی ندارند، که این تأخیر در رشد کلامی در اثر چه مسئلهای است و چه مشکلی باعث بروز چنین مسئلهای شده است. همچنین لازم است والدین در ارتباط با مسائل رشدی کودک اطلاعاتی را کسب نمایند؛ چرا که این کودک دارای قوای تفکر و تجزیه و تحلیل است بهمین خاطر او میتواند نسبت به وقایع و مسائل پیرامون خود دقت کرده و محیط اطراف خود را از دیدگاه خود بررسی و تحلیل نماید. ضمن اینکه او قادر است پی به این موضوع ببرد که در اجتماع افرادی هستند که میتوانند طرز تفکری متفاوت از او داشته باشند. واین موضوع باعث میشود که کودک به این نتیجه برسد که در دنیا افراد در کنار یکدیگر زندگی میکنند و همه آنها دارای قوای تفکر هستند. اما ممکن است همه آنها طرز فکری متفاوت از یکدیگر داشته باشند. والدین میبایست دید و نگرشی صحیح نسبت به کودکان خود داشته باشند. چرا که آنها قادر به درک مسائل پیرامون خود میباشند. و نمیبایست اینگونه با آنها برخورد شود که آنها به صرف اینکه از سن و سال کمی برخوردار هستند، نمیتوانند مسائل و وقایع را تحلیل و درک نمایند. بسیاری از نظریه پردازان معتقد هستند که " والدین نمیبایست کودکان خود را دست کم بگیرند. "
از جمله مسائلی که والدین میبایست نسبت به آن آگاهی پیدا کنند این است که " کودکان میبایست از چه زمانی به مهد بروند؟ " و " اصولاً هدف از رفتن به مهد چیست؟جالب است بدانید که اضطراب اولین روز مدرسه، ناشی از همان اضطراب جدایی کودک از والدین خود میباشد که در دوران خردسالی بوجود آمده و والدین اغلب این اضطراب جدایی را به صورت غلط، به وابستگی تعبیر مینمایند؛ که اکثر والدین از این اضطراب بیاطلاع بوده و بسیار خرسند هستند که کودکشان به آنها وابسته است. حال آنکه کودکشان از جدا شدن از والدین خود احساس ترس و اضطراب داشته و از این جدایی رنج میبرد. حال اگر والدین زودتر از مسائل رشدی کودک خود آگاه میشدند. و بموقع به یک روانشناس کودک جهت رفع این مشکل مراجعه میکردند. آیا واقعاً چنین مشکلی گریبانگیر کودکشان میشد!؟ همچنین از طرف دیگر اکثر اوقات رفع و درمان یک مشکل در مراحل پیشرفته سختتر از مراحل اولیه آن مشکل یا بیماری میباشد.از دیگر مسائلی که والدین میبایست نسبت به آن آگاهی پیدا کنند این است که اگر والدین از تفاوتهای جنسی کودکان مطلع باشند. والدین در برخورد با کودکان خود کمتر دچار مشکل خواهند شد. و والدین بیشتر تلاش خواهند کرد که با کودکان خود همراه باشند. و همچنین میبایست بدانند که کودکان در مقاطع مختلف سنی باید به چه چیزهایی تمایل پیدا کنند.